Gia nhập và ly khai

Trong khi đó tại Nam Dương ở phía tây, quân khởi nghĩa Lục Lâm cũng lớn mạnh rất nhanh. Các thủ lĩnh Lục Lâm lập hoàng thân Lưu Huyền lên ngôi vua với danh nghĩa khôi phục nhà Hán. Quân Lục Lâm liên tiếp đánh bại quân nhà Tân, đặc biệt sau trận Côn Dương giữa năm 23, 42 vạn quân chủ lực nhà Tân đã bị đánh tan rã. Thừa thắng, quân Lục Lâm đánh chiếm Lạc Dương và Trường An, giết chết Vương Mãng, lật đổ nhà Tân.

Tháng 10 năm 23, Canh Thuỷ Đế Lưu Huyền dời đô về Lạc Dương và tổ chức triều đình.

Nghe tin quân Lục Lâm làm chủ Trường An, thủ lĩnh Phàn Sùng sai người đến yết kiến và tỏ ý quy phục. Lưu Huyền phong cho hơn 20 tướng Xích Mi tước hầu. Tuy nhiên một thời gian sau, phe Lục Lâm lại bài xích phe Xích Mi, vì vậy Phàn Sùng và các thủ hạ quyết định ly khai Lưu Huyền.

Mặc dù diệt được nhà Tân nhưng phạm vi quản lý của Canh Thuỷ Đế chỉ bao gồm Quan Trung, Lạc Dương, Giang Hoài và Kinh châu, các nơi khác do các lực lượng nhân danh chống Vương Mãng nổi dậy chiếm giữ. Lúc đó vùng Hà Bắc vẫn do các tướng do Vương Mãng bổ nhiệm và các cánh quân khởi nghĩa chia nhau nắm giữ. Tháng 2 năm 24, Canh Thuỷ Đế vào Trường An, phong bừa cho các họ hàng, tông thất các công thần làm chư hầu, vương. Các nhân tài không được trưng dụng. Vì vậy mọi người đều thất vọng.

Một tướng Lục Lâm, vốn là tông thất nhà Hán là Lưu Tú cũng muốn ly khai Lưu Huyền vì có thù giết anh là Lưu Diễn, bèn xin đi trấn thủ Hà Bắc để bình định các lực lượng chưa thần phục. Mùa thu năm 24, quân Xích Mi ở Sơn Đông chia làm nhiều đường, liên kết với các cánh quân cát cứ tại Thanh Độc, Đại Dung đang hoạt động ở Xạ Khuyển[3] chống lại Lưu Tú – lúc đó vẫn nhân danh Lưu Huyền. Lưu Tú điều binh đánh bại, quân Xích Mi phải chuyển đi nơi khác.

Lật đổ Lưu Huyền

Sau một thời gian củng cố lực lượng, Phàn Sùng quyết tâm đánh diệt Canh Thuỷ Đế. Để ngăn thuộc hạ nhớ nhà quay về đông, Phàn Sùng chia quân làm hai cánh tiến về tây thảo phạt Lưu Huyền. Đầu năm 25, hai cánh quân Xích Mi hội nhau ở Hoằng Nông[4]. Quân tiên phong Lục Lâm ra đánh chặn bị quân Xích Mi đánh bại.

Quân Xích Mi tụ được 30 vạn người, chia làm 30 trại, mỗi trại 1 vạn người. Để có danh chính chống Lưu Huyền, khi đi đến Hoa Âm, Phàn Sùng tìm tông thất nhà Hán để lập làm vua. Ông tìm được cháu của Thành Dương Cảnh vương Lưu Chương tên là Lưu Bồn Tử mới 15 tuổi, đang đi chăn trâu, lập làm vua, đặt niên hiệu là Kiến Thế, tức là vua Kiến Thế Đế, với danh nghĩa tái lập nhà Hán. Từ Tuyên được phong làm Thừa tướng, Phàn Sùng làm Ngự sử đại phu, Phùng An làm Tả đại tư mã, Tạ Lộc làm Hữu đại tư mã.

Trong khi đó, tháng 6 năm 25, Lưu Tú cũng xưng đế ở Hạo Nam, cũng đặt quốc hiệu là Hán lấy niên hiệu là Kiến Vũ – công khai chống lại Lưu Huyền. Cùng thời điểm đó có 3 vua Hán là Lưu Huyền (Lục Lâm), Lưu Bồn Tử (Xích Mi) và Lưu Tú.

Mùa thu năm 25, quân Xích Mi tiến đến Cao Lăng[5] và sắp vào tới Trường An. Vì quân chủ lực 30 vạn người của Lục Lâm đã giao cho Chu Vĩ đi trấn giữ Lạc Dương để chống Lưu Tú nên lực lượng ở lại không đủ mạnh để chống quân Xích Mi. Trong thành Trường An hoảng loạn. Canh Thuỷ Đế sai Lý Tùng mang quân ra chặn đánh quân Xích Mi nhưng Tùng nhanh chóng bại trận, bị Phàn Sùng bắt sống.

Các đại thần ở Trường An mưu ép Canh Thuỷ Đế chạy về phía đông. Mưu sự bại lộ, Lưu Huyền giết chết 3 vương chư hầu là Thân Đồ Kiến, Trần Mục và Thành Đan. Các tướng khác là Vương Khuông, Trương Ngang, Liêu Trạm, Hồ Ân bèn mưu sự lần thứ hai, dẫn quân vào đánh Canh Thuỷ Đế lần nữa để bắt sống mang về đông. Hai bên kịch chiến trong cung Canh Thuỷ. Lưu Huyền thua trận bỏ chạy về Tân Phong, ra mặt thù địch với các tướng. Không thể tiếp tục hợp tác với Lưu Huyền, Vương Khuông cùng các tướng bèn ra hàng quân Xích Mi, cùng đánh Trường An.

Quân Xích Mi đánh chiếm được Trường An. Lưu Huyền đường cùng cũng đành phải xin hàng. Tháng 12 năm 25, quân Xích Mi treo cổ Lưu Huyền.

Trong khi quân Xích Mi tây tiến đánh Trường An thì Hán Quang Vũ Đế Lưu Tú sai Sầm Bành vây đánh Lạc Dương. Tháng 9 năm 25, nghe tin nội bộ Lưu Huyền lục đục và thất thế trước quân Xích Mi, Chu Vĩ bèn mở cửa thành đầu hàng Sầm Bành. Thu được hàng binh của Chu Vĩ, Lưu Tú nắm được lực lượng quân đội đông đảo, mạnh lên rất nhiều.